Sıcak satış yapılan Arap pazarı inşaat şirketleri için önemli bir kapı olurken Türk vatandaşları yabancıların Türkiye’de ev alması fikrine sıcak bakmıyor. İnşaat firmalarının bir bölümü yabancılara satışın sektöre kan kazandıracağını düşünürken, bir bölümü yerli alıcıyı kaybetme korkusuyla satışlarına sınır koyuyor.
Hürriyet'in haberine göre yabancıların Türkiye’de konut edinmesinin önünü açan Mütekabiliyet Yasası etkisini göstermeye başladı. Türkiye’de ve yurtdışında düzenlenen emlak fuarları yabancıların gayrimenkul alımına hız kazandırdı.
Ağırlıklı olarak Araplardan oluşan yabancı yatırımcının Türkiye’de konut alması yerli yatırımcıları tedirgin etti. Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği’nin (GYODER) 5 bin kişi üzerinde yaptığı araştırmaya göre Türk vatandaşlarının yüzde 65.1’i yabancıların ev almasına karşı. Sektör temsilcilerini de ikiye bölen bu durum tartışma yarattı. İnşaat patronlarının bir bölümü yabancıların Türkiye ekonomisi için önemine vurgu yaparken, kimi firma sahipleri yerli alıcıların kaybetmemek adına yabancılara satışı sınırlandırdı.
TOPLU ALIM RİSKLİ GÖRÜLÜYOR
Ağırlıklı olarak Suudi Arabistan, Katar, İran, Dubai, Kuveyt’ten gelen yatırımcılar oturum amaçlı ev almalarının yanında toplu alım taleplerinde de bulunuyor. İstanbul’daki emlak primine güvenen yabancı yatırımcılar inşaat aşamasında alıp proje bitince satarak kar sağlıyor. Ancak kule bazında yapılan satışların uzun vadede sorun yaratabileceği düşünülüyor. Toplu alım yapan Arapların proje bitince hangi ülkede hangi fiyatla satış yapacağını bilemeyen inşaat patronları ‘müşterimi neden yabancılarla paylaşayım’ diyor.
Yüzde 65 almasın yüzde 27 alsın diyor
GYODER tarafından yapılan anket çalışması kapsamında katılımcılara yabancılara gayrimenkul satışını destekleyip desteklemedikleri sorusu yöneltildi. Bunun için katılımcılardan ‘Yabancılara gayrimenkul satışını destekliyorum’ ifadesine katılıp katılmadıklarını belirtmeleri istendi. Yabancılara gayrimenkul satışına karşı çıkanların oranının (kesinlikle katılmıyorum ve katılmıyorum yanıtlarının toplamı) yüzde 65,1 ile oldukça yüksek olduğu görüldü. Yabancılara gayrimenkul satışını desteklediğini ifade edenlerin oranı (katılıyorum ve kesinlikle katılıyorum sütunlarının toplamı) yüzde 27’e kaldı. Katılımcıların yüzde 7,9’u ise bu konuda fikri olmadığını ifade etti.
SEKTÖR TEMSİLCİLERİ YABANCILARA SATIŞI NASIL DEĞERLENDİRİYOR?
Aziz Torun (GYODER ve Torunlar GYO Başkanı)
GAYRİMENKULÜN Türkiye için önemli bir ihracat kalemi olduğunu söyleyen GYODER Başkanı Aziz Torun, yabancıların Türk pazarında kalıcı olması için yansıtılmaması gerektiğini belirtti. Yabancı alıcının güvende olması için bir kitapçık hazırlayıp dağıttıklarını dile getiren Torun, “Yabancı müşteriyi özenle, el bebek gül bebek kollamamız gerek. Yabancı nasıl ev istiyorsa ona göre proje geliştirmeliyiz. Altın yumurtlayan tavuğu öldürmek yerine iyi besleyelim” dedi. Yabancı yatırımcıların Türkiye’den alım yapmasının ‘vatan toprağı satılıyor’ şeklinde yorumlamamak gerektiğini söyleyen Torun, gelen yabancının konut dışında yaptığı harcamalarla birçok sektöre katkı sağladığını ifade etti.
Ömer Faruk Çelik (KONUTDER Başkanı)
SİNPAŞ GYO İcra Kurulu Başkanığı görecvinden geçtiğimiz günlerde ayrılan Ömer Faruk Çelik, Sinpaş projelerine yabancı satışına yüzde 5 sınırı koyduklarını belirtti. Türk halkının yabancılarla iç içe yaşama fikrine henüz hazır olmadığını belirten Çelik, “Avrupa Amerika’daki gibi bir binada tüm milletten insanların rahat yaşayacağı seviyeye henüz gelmedik. Bir sitede yabancılar artınca rahatsız oluyoruz” dedi. Çelik, yabancı alıcının evlerde senede 1-2 ay kaldığını ve bu durumun proje genelinde boş görüntüsü vermesinden rahatsız olduklarını söyledi. İstanbul’da Avrupa Yakası’nda ve Bursa’da taleplerin arttığını ve yüzde 5 sınırını zorladıklarını belirten Çelik, “Toplu alanları proje bitince kime nasıl satacağını bilmiyoruz. Proje içinde proje gibi satış da şirket imajını zedeler. Ben satar paramı alırım diyen firmalar var. Ben yarın bu işi yapmam diyorlarsa satsınlar, ama uzun vadeli olacaklar bu şekilde bakamaz” dedi.
Ali Ağaoğlu (Ağaoğlu Şirketler Grubu Başkanı)
YABANCILARA 800 milyon dolarlık satış yaptıklarını dile getiren Ali Ağaoğlu, müşterilerinin ağırlıklı olarak Körfez ülkelerinden olduğunu ifade etti. Tamamlanan projelerin Arapların da yer alığını söyleyen Ağaoğlu, “Biz en çok yabancı satışı yapan şirket olarak bugüne kadar hiçbir şikayet almadık. Yabancılar huzursuzluk yapmaz, aksine oldukları yerlere renk katarlar” diye konuştu.
Süleyman Çetinsaya (Artaş Yönetim Kurulu Başkanı)
SÜLEYMAN Çetinsaya, Artaş olarak ürettikleri tüm projelerde yabancı satış oranının yüzde 10’u geçmemesine özen gösterdiklerini söyledi. Satış ekipleri ile yaptıkları çalışma sonrası yerli yatırımcıların yabancıların ağırlıkta olduğu projeleri tercih etmediği sonucuna vardıklarını belirten Çetinsaya, “Konut projelerinde yabancı sayısı artınca yerliler rahatsız olabiliyor” dedi.
Nazmi Durbakayım (Teknik Yapı Yönetim Kurulu Başkanı)
YABANCILARDAN rahatsız olmayı ilkel bir fikir olarak gören Nazmi Durbakayım, “Avrupa’da nasıl her milletten insan birlikte yaşıyorsa bizde de bu olacak. Yabancı gelip iş yeri açıyorsa ev de alıp yaşayacak” dedi. Türkiye’de komşuluk ilişkilerinin giderek azaldığına dikkat çeken Durbakayım, “Zaten 10 sene yaşadığı evde karşı komşumuzu bilmiyoruz. Onun yabancıya da yerli olmasının ne önemi var” dedi.
Uğur Dumankaya (Dumankaya İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı)
UĞUR Dumankaya, konut sektöründeki toplam satış içindeki yabancı satış oranının yüzde 3’lerden yüzde 15’e yükseldiğini söyledi, Bu oranın giderek artacağını öngören Dumankaya, “Türkiye’nin yabancı milletlerle yaşamayı öğrenmesi gerek” dedi. Arapların yaptığı alımlarda oturumdan çok yatırımı düşündüklerini belirten Dumankaya, “Ev alanların çoğu proje bitince satıp kar sağlamayı düşünüyor. Ege bölgesinde oturum amaçlı alım yapılıyor ama İstanbul’a gelip kendi oturan yabancı sayısı az” dedi.
