Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un konut kira artışını yüzde 25 ile sınırlayan düzenlemeyi uzatacakları açıklamasını değerlendiren sektör temsilcileri, bunun sektörde dengeleri bozacağını ve yatırım amaçlı konut alımlarını durduracağını söylediler.
Kirada yüzde 25 artış sınırlamasının uzatılmasının yeni kiralık fiyatlarını daha da artıracağını söyleyen MasterTürk Grubu Türkiye Başkanı Gökhan Taş, “Zaten son zamanlarda eski-yeni kiracı arasındaki fiyat farkı 5 katına çıkmıştı. Şimdi daha da artacak. Diğer taraftan içinde kiracı olan konutlarda belki çok hareket olmayacak ama kiracısı çıkan konutlarda ev sahibi yeni kiracı yerine satışı tercih edecek” dedi.
Taş, bu durumun ikinci el konut satışlarını hareketlendireceğini, tercihin ‘kiraya vermek’ yerine ‘satmaya’ kayacağını belirtti.
TSKB Gayrimenkul Genel Müdürü Makbule Yönel Maya, kira sınırlamasında sürenin uzamasının yatırım amaçlı gayrimenkul alımlarını durduracağını söyledi. Maya, “Kiracıları korumak için getirilen bu sınırlama ev sahipleri ile kiracıları bir kez daha karşı karşıya getirebilir. Kiracılarını evden çıkarmak isteyen ev sahiplerinin sayısı artacaktır” dedi.
Kiracılar için avantajlı olan uygulamanın kira ile geçinenlerin getirilerinin enflasyonun altında kalmasına yol açacağını belirten Maya, “Mevduat faizleri bile yüzde 25’leri geçtiği bir ortamda ev sahipleri tasarruflarını başka alanlarda değerlendirme yolunu seçebilir” ifadesini kullandı. Maya bu durumun konut üretimine çok fazla bir etki etmesini beklemediklerini kaydederek, “Yatırım amaçlı konut üretimi zaten bir süredir sınırlıydı. Türkiye’de yıllık konut ihtiyacı 800 bine yükseldi, bu rakam 5 yıl önce 600 bin civarındaydı. Yani konut yatırımları bu karardan çok fazla etkilenmez” diye konuştu.
Geçici düzenlemelerin kalıcı hale getirilmesinin piyasalardaki dengeleri bozduğunu söyleyen Gayrimenkul Hukukçuları Derneği Başkanı Ali Güvenç, “Uygulamanın geçici olması çok önemliydi. Ama yeni haliyle kalıcı olacak gibi. Mal sahipleri zaten piyasa enflasyonundan dolayı mağdur oldular. Son dönemde çokça karşılaştığımız ‘boş ev’ kavramı iyice yaygın hale gelecek” dedi.
Sahada karşılaştıkları örnekleri anlatan Güvenç, “Gayrimenkullerinde özellikle geçen sene kiradan kaynaklı çok ciddi zarara uğrayan mal sahipleri açısından bir sene daha katlanılabilir olmaz. O nedenle çok kişi evini satmak istiyor. İçinde kiracı olan evi da kimse almak istemiyor. O nedenle de kiracı çıktığı anda kimse yeni kiracı istemiyor. Bu da piyasada boş ev artışı yaratıyor” diye konuştu.
Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Başkanı Hakan Akdoğan ise kira artışının yüzde 25’te sabitlenmesinin ev sahiplerinin büyük tepkisini çekeceğini söyledi. Uygulamanın aksine kiraları artıracağını ifade eden Akdoğan şunları söyledi:
“Uygulamanın uzatılmasıyla boşalan kiralık ev piyasasında fiyatların daha da yukarılara çıkacağı endişesi yaşanıyor. Ev sahibi, sözleşmenin dolmasıyla eski kiracı yerine yeni kiracı tercih edecek, burada da yeni fiyat belirlenecek. Aynı bina içinde iki farklı dairede eski kiracı 5 bin liraya oturuyor, yeni kiracı 10 bin liraya. 7 yıllık kiracı 2 bin liraya otururken daireden çıkıyor yeni kiracı 8 bin liradan giriyor. Haliyle insanlar oturduğu yerden çıkmak istemiyor ama ev sahibi de o kiradan istemiyor.”
Akdoğan’a göre sorunun en sağlıklı çözümü semt semt ‘değer haritaları’ oluşturmakta.
